Doğu Anadolu Bölgesi ve Van’da bulunan maden varlığı, önemli bir zenginlik kaynağı. Çok sayıda maden türünün ortaya çıktığı bölgede, madenden istenildiği kadar faydalandığını söylemek çok zor.
Türkiye maden kaynakları ve yeraltı kaynakları bakımından zengin bir ülke. Türkiye’nin en zengin maden kaynakları da Doğu Anadolu Bölgesi’nden bulunuyor. Çinko, demir, krom, perlit, pomza başta olmak üzere çok sayıda maden türü önemli bir ekonomik gelir kaynağı. Çok sayıda maden türü ve varlığı ile önemli bir konum olan Doğu Anadolu Bölgesi, ne yazık ki maden işlemeciliği ve kullanımı konusunda istenilen seviyede değil. Bölge’nin yer altı maden zenginliğiyle ilgili Dergimize konuşan Doğu Sanayi ve İş Dünyası Federasyonu (DOĞUSİFED) Başkanı ve Maden Mühendisi Müslüm Erbay çarpıcı açıklamalarda bulundu. Erbay, bölgedeki maden rezervinin ekonomiye katılmasıyla birlikte ekonomik sorunları ve geri kalmışlığı çözeceğine işaret etti.
EN BÜYÜK 6. REZERV HAKKARİ’DE
Çinko varlığı bakımından Hakkari’nin Dünya’da ilk on rezerv içinde olduğunu ifade eden Maden Mühendisi Müslüm Erbay, perlit ve pomza rezervleri bakımından ise Van’ın Türkiye’de önemli bir kent olduğunu vurguladı. Erbay, “Bölgemizin 4 ana ekonomik sektörü var. İlki tarım, ikincisi hayvancılık, üçüncüsü turizm ve dördüncüsü bana göre en önemli olan yeraltı ve yer üstü zenginlik kaynağımızdır. Yeraltı madencilik, yer üstü ise enerji kaynaklarıdır. Bölgemizin madencilik envanteri çok zengin. Dünya’nın ponza ve perlit rezervlerinin yüzde 60’ı Türkiye’de, Türkiye’nin ponza-perlit rezervlerinin yüzde 65’i ise bizim bölgemizdedir. Fakat biz ponza ve perlitten yeterince istifade edemiyoruz. Öyle ki şu an 12 bin lira olması gereken bir kamyon ponza taşını biz 300 liraya satıyoruz. Yüksek katma değerli ürün üretemiyoruz. Kaynak gidiyor ama para gelmiyor. Aynı zamanda bölgemizde ciddi anlamda demir, bakır, kurşun, çinko, nikel, kobalt, antimuan gibi birçok hammadde rezervleri var. Bugün Hakkari Dünya’nın 6’ncı en büyük çinko rezervine sahip. Yine Van ve civarı krom, demir rezervleri bakımından ön sıralarda yer almaktadır.” Dedi.
ERBAY: TESİS YOK!
Madenlerin yarı işlenmiş olarak yurt dışına pazarladığını aktaran Erbay şunları söyledi: “Türkiye’de bugüne kadar hala bir kurşun, çinko izabe tesisi yok. Yanı başımızdaki İran’ın Zencan kentinde 65 tane Çinko izabe tesisi varken, bu konuda dünyada 6’ncı sırada olmamıza rağmen ülkemizin 1 tane bile çinko izabe tesisi yoktur. Bunun sebebi de enerji maliyetleri değildir. Biz şu an 1 ton çinkoyu 200 dolara satıyoruz. Ama külçe olarak 6 bin dolara tekrar satın alıyoruz. Yani maden bizim ama işleme bizim değil. Ne yazık ki kâr dışarıda kalıyor.”